Filosofische Najaarsreeks 2025
Denktrainingen voor bestuurders en strategen
Durft u te twijfelen?
Soms is het nodig om even afstand te nemen van de dagelijkse dynamiek. Van vergaderruimtes, spreadsheets en strategische KPI’s. Want juist buiten de gebaande paden – beyond the boardroom – ontstaat de ruimte voor echte reflectie. Voor richting. Voor wezenlijke vragen.
Stap uit de bestuurskamer – verruim uw denken!
“Filosofie helpt u anders te kijken naar hetzelfde.”
Vier denktrainingen met actuele thema’s:
DENKTRAINING 1 | Vooruitgangsdenken & cultuurkritiek – Moeten we optimistisch of pessimistisch zijn over onze toekomst?
DENKTRAINING 2 | Autonomie & technologie – Hoe gaan we als mens om met techniek en kunstmatige intelligentie?
DENKTRAINING 3 | Democratie & participatie – Hoe kunnen we de democratie van de toekomst vormgeven?
DENKTRAINING 4 | Emancipatie & verandering– Hoe doorbreek je bestaande patronen?
Slotbijeenkomst – Reflectie vanuit de filosofie op uw eigen werk/leven
Waarom deze trainingsreeks?
Diepgang op 21e-eeuwse vraagstukken
– Filosofische reflectie op thema’s als rechtvaardigheid, technologie en maatschappelijke complexiteit.
Praktische denkinstrumenten voor complexe besluitvorming
– Filosofische kaders direct toepasbaar in leiderschap, strategie en organisatieontwikkeling.
Erkend opleider (NRTO & CRKBO) met PE-punten
– Nascholing mét PE-punten, o.a. voor schoolleiders, bestuurders en commissarissen van woningcorporaties.
Verdiept denken, scherper besluiten
– Geen standaardmanagementtraining, maar een verdieping van denken zelf.
“By far de leukste opleiding die ik ooit gevolgd heb! Deze eerste kennismaking met de filosofie heeft me een dieper en vooral ook verrassend inzicht over mezelf gegeven. Dit smaakt naar meer.”
Ingrid van der Heijden – Bestuurssecretaris/Teammanager Staf Stedelink
De Filosofische Najaarsreeks 2025 bestaat uit vier tweedaagse denktrainingen en een slotbijeenkomst:
Filosofische denktraining 1 – Vooruitgangsdenken & cultuurkritiek
Woensdag 3 september en donderdag 4 september 2025
Moeten we optimistisch of pessimistisch zijn over onze toekomst?
Vroeger was alles beter… zelfs de toekomst. Het sentiment in de westerse wereld werd lange tijd gedomineerd door het vooruitgangsdenken. We kunnen als mens de wereld stapje voor stapje structureel beter maken.
Was dit hoogmoed van de mens? Al snel kwamen er cultuurcritici die de mens weer met beide voeten op aarde plaatsten. Jean-Jacques Rousseau stelde dat de mens door de moderne maatschappij volledig van zichzelf vervreemd was. Andere denkers zoals Friedrich Nietzsche zagen in culturele vooruitgang eerder nihilisme, oftewel massacultuur, hedonisme en kleinburgerlijkheid.
Een grote uitdaging in de 21e eeuw is ontegenzeggelijk klimaatverandering. Is ook hierbij het geloof in vooruitgang verblindend door de illusie dat de moderne wetenschap voor alles een oplossing heeft? Of is ‘verbeterlijk’ optimisme, in tegenstelling tot doemdenken, juist de sleutel tot betere toekomst?
Dag 1: Woensdag 3 september 2025
- 13:00 uur – Inloop met koffie/thee, cake
- 13:30 uur – Introductie en kennismaking
- 14:30 uur – De Verlichting & het vooruitgangsoptimisme door Johan Braeckman
- 17:00 uur – Snack
- 17:30 uur – Cultuurpessimisme in drie denkrichtingen: Rousseau, Schopenhauer & Nietzsche
- 19:30 uur – Afsluiting dag met drie gangen diner
Dag 2: Donderdag 4 september 2025
- 8:30 uur – Inloop met koffie/thee
- 9:00 uur – Bruno Latour – Het Antropoceen en het uitsterven van de mens zoals we die kennen.
- 12:00 uur – Lunchbuffet
- 12:30 uur – Verbeterlijk optimisme: Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat.
- 14:30 uur – Einde programma
Filosofische denktraining 2 – Autonomie & technologie
Donderdag 9 oktober en vrijdag 10 oktober 2025
Hoe gaan we als mens om met techniek en kunstmatige intelligentie?
Zou u als professional op een dag kunnen worden vervangen door een computer? Zou dat mogelijk zijn? Zou dat wenselijk zijn?
Slimme techniek en kunstmatige intelligentie is niet meer weg te denken in de maatschappij. Algoritmes bepalen voor een belangrijk deel ons leven en maken vele keuzes voor ons als mens. Dit werpt de vraag op of het ons meer vrijheid oplevert, of dat deze ontwikkeling ons juist steeds minder vrij en autonoom maakt? In hoeverre zijn wij afhankelijk van technologie?
Verliezen we als mens teveel terrein of denken we dan te defensief? Want is het gebruik van technische hulpmiddelen immers niet zo oud als de mens zelf? De vraag is echter, in hoeverre menselijk handelen en menselijke interactie vervangbaar is door technologie. Technologie zal een steeds dominantere rol spelen in de samenleving, maar ten koste van wat?
Dag 1: Donderdag 9 oktober 2025
- 13:00 uur – Inloop met koffie/thee
- 13:30 uur – Introductie en kennismaking
- 14:30 uur – Technologie & identiteit: Op welke manier beïnvloedt technologie de manier hoe wij naar de wereld kijken en naar onszelf?
- 17:00 uur – Snack
- 17:30 uur – Een historische blik op mens en de machine: Van “Ik denk dus ik besta” tot “Wij zijn ons brein”.
- 19:30 uur – Afsluiting dag met drie gangen diner
Dag 2: Vrijdag 10 oktober 2025
- 8:30 uur – Inloop met koffie/thee
- 9:00 uur – Søren Kierkegaard over ‘de angst voor vrijheid’ – Maakt technologie ons vrij of zijn wij op vlucht voor de vrijheid?
- 12:00 uur – Lunchbuffet
- 13:00 uur – Nadenken over verbeelding, technologie en de toekomst aan de hand van filmfragmenten.
- 14:30 uur – Einde programma
Filosofische denktraining 3 – Democratie & participatie
Woensdag 12 november en donderdag 13 november 2025
Hoe kunnen we de democratie van de toekomst vormgeven?
David van Reybrouck schreef in “Tegen verkiezingen” (2014) dat er iets vreemds aan de hand is met de democratie. ‘Iedereen lijkt ernaar te verlangen, maar niemand gelooft er nog in.’ Is de democratie inderdaad ziek en moet er een grondige vernieuwing gaan plaatsvinden?
Eerst kijken we maar eens naar een aantal elementaire denkers over democratie en hun ideeën. Waarom waren Plato en Socrates kritisch over democratie? Welke spanning constateerde Alex de Tocqueville in zijn beschouwing van de Amerikaanse democratie tussen vrijheid en gelijkheid? Op dag twee richten we ons op de tegenstelling tussen aggregatieve en deliberatieve democratie. Hoe verhouden deze zich tot elkaar, en moeten we democratie zien als een uiting van de volkswil of als een middel om deze te beteugelen?
Dag 1: Woensdag 12 november 2025
- 13:00 uur – Inloop met koffie/thee
- 13:30 uur – Introductiedilemma’s: Wat is de kernwaarde van democratie?
- 14:30 uur – De Atheens democratie – Democratie en andere regeringsvormen in het oude Griekenland
16:00 uur – Oefening: Bedenk je eigen staatsvorm - 17:00 uur – Snack
- 17:30 uur – Alexis de Tocqueville: De Franse en Amerikaanse revolutie als startpunt voor onze moderne democratie
- 19:30 uur – Afsluiting dag met drie gangen diner
Dag 2: Donderdag 13 november 2025
- 8:30 uur – Inloop met koffie/thee
- 9:00 uur – Aggregatieve democratie: Democratie als uiting of bescherming tegen de volkswil?
- 11:00 uur – Deliberatieve democratie: Een vernieuwd vertrouwen in de burger
- 12:00 uur – Lunchbuffet
- 13:00 uur – Oefening: Aan de slag met een deliberatieve democratie
- 14:30 uur – Einde programma
Filosofische denktraining 4 – Emancipatie & verandering
Donderdag 11 december en vrijdag 12 december 2025
Hoe herken en doorbreek je bestaande patronen?
Diversiteit en inclusie zijn belangrijke waarden in de huidige maatschappij. Nog niet eens zo lang geleden werden mensen meedogenloos ingedeeld in klassen, rangen en standen. De bevrijdingsgolf die volgde noemen we emancipatie.
Emancipatie is het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. Naast afschaffing van de slavernij en de klassenstrijd van het proletariaat, is vrouwenemancipatie een centraal strijdtoneel. Onder meer de existentialistische denker Simone de Beauvoir speelde hierin een grote rol.
In deze denktraining bespreken we de verschillende vormen van emancipatie, de historische fases ervan en de grenzen die emancipatie kan tegenkomen. In hoeverre zit er spanning tussen het streven naar identiteit en emancipatie? Hoe herkennen en doorbreken we patronen die ongelijkheid in stand houden? Vanuit filosofisch perspectief bekijken we dit onder andere aan de hand van Charles Mills en Gloria Wekker.
Dag 1: Donderdag 11 december 2025
- 13:00 uur – Inloop met koffie/thee
- 13:30 uur – Introductie: Vrijheid en emancipatie: Bevrijden van… en vrijheid tot…
- 15:00 uur – Emancipatie en onderdrukking: Sojourner Truth over kruispuntdenken & Charles Mills over onwetendheid
- 16:00 uur – Wandeling: Meewind en tegenwind in jouw leven
- 17:00 uur – Snack
- 17:30 uur – Je bent wat je kiest: Het existentialisme van Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir
- 19:30 uur – Afsluiting van de dag met gezamenlijk diner
Dag 2: Vrijdag 12 december 2025
- 08:30 uur – Inloop met koffie/thee, cake
- 09:00 uur – De twee gezichten van trots: Van zelfoverschatting tot emancipatie
- 11:00 uur – Trots in organisaties: Hoe trots zowel kan versterken als verblinden
- 12:00 uur – Lunch
- 13:00 uur – De kritiek van de identiteitspolitiek: Tribalisme versus universalisme
- 14:30 uur – Einde programma
Slotbijeenkomst
Woensdag 21 januari 2026 | Reflectie vanuit de filosofie op de toekomst van uzelf en van de maatschappij
“De filosofische denktrainingen van OVERDENKWERK heb ik ervaren als een rollercoaster langs filosofen en filosofieën die ook vandaag de dag nog ontzettend actueel zijn. Inzicht in denkwijzen en gedachtegangen aan de hand van een zorgvuldig doordachte trainingsreeks hebben mij die verdieping en verrijking gebracht, waar ik naar zocht in mijn groei als mens en manager.
Een trainingsreeks die ik niet had willen missen. Verwacht geen kant-en-klare oplossingen of richtlijnen, maar wel een bloei aan handvatten om die zelf te ontwikkelen.”
Marcel de Groot – Marketing manager Libris
“Mens durf te twijfelen! En dat is wat deze filosofische trainingsreeks doet. Loslaten van je eigen gelijk en de dialoog met jezelf durven aangaan.
Zelden een opleiding gevolgd die mij zowel als mens als bestuurder zoveel heeft verrijkt. Een cadeau dat ik iedereen gun.”
Baukelien van Minnen – Bestuurder De Buitenboordmotor
“Dit jaar heb ik mezelf de rust en de ruimte gegund om een Filosofische Denktraining te volgen. Nu ik erop terug kijk denk ik ‘dat had ik ook eerder kunnen doen’.
Ik heb dit als heel waardevol ervaren zowel voor mijn werkzaam leven als ook voor mijn persoonlijke ontwikkeling. Ik zou het een ieder die dit ook aanspreekt aanraden om zichzelf ook de rust en de ruimte te gunnen om hier aan deel te nemen.”
Anneke Nijhoff – Conceptontwikkelaar FAME
“Het was een geweldige reis! Ik kijk met heel veel plezier terug op de training en de slotbijeenkomst is een mooie afsluiter van het programma. Dank OVERDENKWERK voor deze reeks – waarin speeltijd in denken werd georganiseerd met een ontzettend toffe groep onder de bezielende leiding van Jeroen Flipse!”
“Van de waan van de dag naar de
zichtbare en onzichtbare aannames die we allemaal hebben. Top gedaan
OVERDENKWERK! Dank aan Jeroen Flipse, de andere docenten en natuurlijk
de prachtige dynamische groep. Het was een feestje!”
Maaike Reijlink – Manager regionale samenwerking/concernstrateeg Regio Stedendriehoek
“Ik ben heel dankbaar dat ik aan deze najaarstraining mee heb mogen doen. Je leert kijken vanuit een breder historisch en/of maatschappelijk perspectief en dat is heel waardevol. Ons normen en waarden, de manier waarop we besluiten nemen hebben een lange filosofische traditie die je aan het denken zet of je denken aanscherpt. En, niet onbelangrijk, naast de inhoud is het samenzijn met een diverse groep niet alleen gezellig maar ook een verrijking!”
Bob Haze – Directeur SBO De Sluis
“In de filosofische denktrainingen vond ik eindelijk datgene wat ik al jaren zocht, een verrijking voor mijn rol als directeur-bestuurder maar ook als mens. Juist de combinatie van weten en niet weten, mogen twijfelen, praten over de essenties van het leven in een groep onder begeleiding van een zeer boeiende verteller en denker. Een cadeautje vind ik het altijd! “
Jessica van der Bilt – Wulder
Directeur-bestuurder Stichting Netwerk
“Ik promoot normaal niet snel een cursus of training, maar filosofische denktraining van OVERDENKWERK heb ik als heel waardevol ervaren. Want zeg nou eerlijk; hoe vaak sta jij als bestuurder echt stil bij thema’s als macht, ethiek en legitimiteit? En heb je ruimte om open en vrij vanuit je eigen casuïstiek hierop te bespiegelen? Als je dit herkent dan is de denktraining een absolute aanrader.”
Docenten
Wij werken met bevlogen en ervaren experts uit zowel de wetenschap als de praktijk. Onze docenten combineren diepgaande kennis met jarenlange praktijkervaring, waardoor theorie en toepassing naadloos samenkomen.
Aan deze trainingsreeks zijn onder anderen de volgende deskundigen verbonden:
Jeroen Flipse
Jeroen Flipse is filosoof, trainer en initiatiefnemer van OVERDENKWERK. Als filosoof is hij bewapend met de gedachten van een breed scala aan filosofen, waaronder Socrates, Plato, Aristoteles, Epicures, Hume, Kant, Nietzsche, Wittgenstein, Sartre en Frankfurt. Hij heeft bijdrages geleverd aan het ISVW (Internationaal Instituut voor de Wijsbegeerte), de BlomBerg Society en het NCD (Nederlandse vereniging van Commissarissen en Directeuren).
Johan Braeckman
Johan Braeckman is als hoogleraar wijsbegeerte verbonden aan de Universiteit Gent en was ook Socrates Hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek focust op diverse vormen van irrationalisme, denkfouten en de culturele implicaties van de wetenschappen. Behalve artikelen in wetenschappelijke tijdschriften publiceerde hij ook boeken en hoorcolleges, onder meer over de geschiedenis van de wijsbegeerte, Darwin en de evolutietheorie en de mogelijkheden van het kritisch denken.
Sabine Winters
Sabine Winters werkt als freelance filosoof op het snijvlak van wetenschap, kunst en technologie. Als professional in de wereld van de filosofie is ze praktisch georiënteerd en geïnteresseerd in het proces van idee-ontwikkeling en het ‘hoe en waarom’ achter een theorie of proces. Sabine geeft onder andere film en filosofie colleges in Utrecht, Wageningen en Arnhem. Naast haar freelance bestaan, is Sabine de oprichter van het interdisciplinaire filosofie-platform Future Based, waar zij samen met een team werkt aan verschillende projecten. Met Future Based organiseert zij discussies, lezingen en publiceert zij podcasts en artikelen.
Martha Claeys is filosofe. Voor haar debuut Trots. De filosofie van een emotie ontving ze de Socratesbeker 2023, de prijs voor het meest prikkelende filosofische boek van 2023. Samen met Lotte Spreeuwenberg host en produceert ze de filosofische podcast Kluwen. In 2020 ontvingen ze daarvoor de KVAB Jaarprijs voor Wetenschapscommunicatie, en werd de podcast gestemd tot de EOS publieksfavoriet. Martha geeft les, lezingen, en modereert debatten en interviews.
Rob Janssens
Rob Janssens studeerde politieke en sociale filosofie. Deze achtergrond helpt hem om concrete vraagstukken van publieke organisaties op een andere manier te bekijken. De communicatieve theorie van Jürgen Habermas en de machts- en disciplineringstheorie van Michel Foucault zijn daarbij belangrijke inspiratiebronnen. De kracht van Rob Janssens is dat hij goed de verbinding weet aan te brengen tussen de concrete werkelijkheid en abstracte beschouwingen daarover.
De Filosofische Najaarsreeks 2025 vindt plaats op:
- DENKTRAINING 1 – Woensdag 3 en donderdag 4 september 2025
- DENKTRAINING 2 – Donderdag 9 en vrijdag 10 oktober 2025
- DENKTRAINING 3 – Woensdag 12 en donderdag 13 november 2025
- DENKTRAINING 4 – Donderdag 11 en vrijdag 12 december 2025
- SLOTBIJEENKOMST – Woensdag 21 januari 2026
*Dag 1 (en slotbijeenkomst) is van 13:00 -19:30 uur aansluitend diner, dag 2 is van 8:30 -14:30 uur.
Locatie
De trainingen van OVERDENKWERK vinden plaats op het prachtige Landgoed ISVW (Internationale School voor de Wijsbegeerte) in Leusden.
Doelgroep
Bestuurders, managers of beleidsstrategen van overheden, maatschappelijke organisaties of het bedrijfsleven. Of andere professionals die op strategisch niveau opereren, zoals toezichthouders, bestuurssecretarissen of beleidsadviseurs, -medewerkers).
Aantal deelnemers
De Filosofische Najaarsreeks 2025 gaat door wanneer er minimaal 8 deelnemers zijn. Het maximaal aantal deelnemers is 15.
Permanente educatie
OVERDENKWERK voldoet aan alle eisen van het NRTO-Keurmerk en is hiermee geaccrediteerd als instelling voor permanente educatie. De trainingsreeks levert bestuurders en commissarissen van woningcorporaties 45 PE punten op.
Schoolleidersregister PO
De trainingsreeks Filosofische Najaarsreeks 2025 is opgenomen in het professionaliseringsaanbod van het schoolleidersregister PO (35 PE punten voor herregistratie).
Duur
Vier tweedaagse trainingen en 1 slotbijeenkomst. Dag 1 (en slotbijeenkomst) is van 13:00 -19:30 uur aansluitend diner, dag 2 is van 8:30 -14:30 uur.
Studieduur en -belasting
De studiebelasting is 3-4 uur voorbereiding per sessie. De netto studietijd is 11 uren per denktraining. In totaal kent de trainingsreeks, inclusief voorbereiding, een studiebelasting van circa 60 uur.
Voorkennis
Bent u al langer geïnteresseerd in filosofie en wilt u zich hier graag eens in verdiepen, dan heeft u de juiste motivatie. Er is geen specifieke voorkennis vereist. Het werk- en denkniveau is HBO.
Kosten
U kunt de hele trainingsreeks volgen voor een gereduceerd bedrag van 3975 euro. Inschrijven voor aparte denktrainingen is ook mogelijk. De kosten voor losse denktrainingen bedragen 1250 euro.
- De trainingsprijzen zijn vrijgesteld van btw.
- Alle trainingen zijn inclusief drie gangen diner (dag 1), een lunchbuffet (dag 2) en trainingsmateriaal.
- Inschrijven voor aparte denktrainingen is mogelijk (behalve de slotbijeenkomst).
- U kunt optioneel een hotelkamer inclusief ontbijt bijboeken voor 123,50 euro (incl. btw) per nacht.
Studiemateriaal
Voorafgaand aan elke module worden teksten en andere relevante media beschikbaar gesteld.
Voorwaarden
Bij elke inschrijving van een training of leergang van OVERDENKWERK gelden de algemene voorwaarden van het NRTO Consumenten voor Particulier Onderwijs en Opleidingen.
Filosofische Najaarsreeks 2025 – Dataoverzicht
📅 Denktraining 1
Woensdag 3 september 2025 – 13:00–19:30 (aansluitend diner)
Donderdag 4 september 2025 – 08:30–14:30
📅 Denktraining 2
Donderdag 9 oktober 2025 – 13:00–19:30 (aansluitend diner)
Vrijdag 10 oktober 2025 – 08:30–14:30
📅 Denktraining 3
Woensdag 12 november 2025 – 13:00–19:30 (aansluitend diner)
Donderdag 13 november 2025 – 08:30–14:30
📅 Denktraining 4
Donderdag 11 december 2025 – 13:00–19:30 (aansluitend diner)
Vrijdag 12 december 2025 – 08:30–14:30
🎯 Slotbijeenkomst
Woensdag 21 januari 2026 – 13:00–19:30 (aansluitend diner)
Ervaring van Stijn
Ervaring van Irma
Brochure downloaden?
Vraag met een klik op de knop een gratis brochure aan.
Investering
Duur: 4 tweedaagse trainingen en een slotbijeenkomst | Bekijk het programma
Planning: Start 3 september | Bekijk de planning
Locatie: Landgoed ISVW in Leusden
Prijs: Per los geboekte denktraining | € 1250,00 (btw vrij)
Hele trainingsreeks | € 3.975,00 (btw vrij)
Hotelarrangement | € 123,50 per training (incl. btw)
Resultaat: Certificaat en 45 PE punten: Bekijk alle praktische informatie
U kunt zich inschrijven of vrijblijvend een optie nemen om zeker te zijn van uw plaats.
